اگر من روانشناس بودم، حتما در رابطه با هوش تصمیم‌گیری صاحب‌نظر می‌شدم. خیلی از ما آدم‌های باهوشی در بعضی ابعاد هستیم، اما تصمیم‌های خوب و به‌جا نمی‌گیریم. مثلا دوستی دارم که می‌تونسته ارشد رو بدون کنکور در دانشگاه دوره کارشناسیش که شریف بوده بخونه، اما تصمیم می‌گیره یه رشته دیگه ارشد شرکت کنه! بعد از یک‌سال درس خوندن برای کنکور رتبه‌اش 15 می‌شه اما صندلیش فروخته شده بوده و اون سال رو هم از دست می‌ده! دوباره یک‌سال دیگه برای کنکور می‌خونه ولی برای یک رشته دیگه، حتی دوباره همون رشته قبلی هم نه! و الان هم از تغییر دانشگاه و رشته‌اش ناراضیه! یا یکی از همکلاسی‌ها درحالیکه در یک شرکت خوب مشغول به‌کار بود، به خیال شغل بهتر چند هفته‌ای درگیر جای دیگه‌ای شد و هم شغلش رو از دست داد و هم شرکت دوم نپذیرفتش و هم از درس‌ها به شدت عقبه!

بیگ‌محمّد: تو هیچ‌وقت عاشق بوده‌ای ستّار؟
ستّار به لبخندی دوستانه در چشمان و گونه‌های جوان بیگ‌محمد نگریست و گفت:
-عاشق زیاد دیده‌ام!
بس ساده و یکرویه بیگ‌محمّد پرسید:
-راه و طریقش چه جور است، عشق؟
ستّار به جواب گفت:
-من که نرفته‌ام، برادر!
-آنها که رفته‌اند، چی؟ آنها چه می‌گویند؟
ستّار گفت:
-آنها که تا به آخر رفته‌اند، وانگشته‌اند تا چیزی بتوانند بگویند!
-به جد می‌پرسم، ستّار!
-من هم به جد جواب می‌دهم، به جان همدیگر. آنکه عاشق است، خودش خودش را نمی‌تواند ببیند تا بتواند حال خودش را وصف کند. مگر تو همین یک دم پیش این را نمی‌گفتی؟ نمی‌گفتی که حیران و لال شده بودی؟ همین است، دیگر. آن جور شده بوده‌ای، که خودت از خودت غافل شده بوده‌ای. حالا بگیر که همان یک "دم" بشود همیشه. آن وقت حرفی به زبانت می‌آید که از حال خودت برای دیگران بزنی؟ گیرم که حرفی به زبانت بیاید؛ تازه گفتنت چیزی را روشن نمی‌کند. گنگ را، گنگ‌تر می‌کند. ها؟!
بیگ‌محمد به دریغ گفت:
-همین است؛ همین!


کلیدر، جلد ششم، محمود دولت‌آبادی